Explosieven, geweld en een trauma

De jaarwisseling is voor politiemensen al jaren geen feestelijk moment meer. Het is een nacht vol excessen, geweld, brandstichting en explosieven. “We bereiden ons voor op een helse nacht, waarvan we nu al weten dat er ME-inzet nodig is”, aldus Patrick, ME-sectiecommandant bij de politie. Politievakbond ACP juicht het toe dat de politiek extreem zwaar vuurwerk zowel onder de Wet op economische delicten (WED) als onder de Wet wapens en munitie (Wwm) wil laten vallen en vraagt de werkgever om meer (veiligheids)middelen.

Het aantal politiemensen en hulpverleners dat slachtoffer is geworden van geweld tijdens de jaarwisseling neemt ieder jaar fors toe. Grote groepen politiemensen worden ieder jaar bekogeld met zwaar explosief vuurwerk. Hierdoor lopen zij gehoorschade en trauma’s op. Zoals politieman Aron. Sinds 2018 heeft hij nog elke dag last van gehoorschade na een incident tijdens de jaarwisseling. “Elk jaar kijk ik met spanning naar de nachtdienst van Oud en Nieuw. De explosieven die naar hulpverleners worden gegooid, zijn van een gigantische kracht. Ik hoop altijd maar dat collega’s niet hetzelfde als mij overkomen.”

Extra middelen

Politievakbond ACP vindt dat politiemensen beter beschermd moeten worden. ACP-voorzitter (a.i.) Ramon Meijerink: “Politiemensen gaan de jaarwisseling in wetend dat er brand wordt gesticht, dat er vuurwerkoverlast is en dat ze te maken krijgen met zwaar geweld. Wij vinden dan ook dat er doorlopend moet worden geïnvesteerd in specialistische eenheden, zoals de ME en dat er aandacht moet zijn voor innovatieve ideeën zoals less-lethal geweldsmiddelen.”

ME-sectiecommandant Patrick is hier blij mee. “Ik wil mensen die mij bekogelen met explosieven, die meer kracht hebben dan twee handgranaten bij elkaar, op afstand kunnen houden. Mijn pak beschermt me niet tegen dit soort geweld. De rook die in mijn keel komt is schadelijk en het geluid is zo hard dat het nog uren doordendert. De agressie tegenover hulpverleners wordt elk jaar erger. Vroeger was ME-inzet tijdens de jaarwisseling echt niet altijd nodig. Nu staan we met 9 busjes klaar, wetende dat we worden ingezet.”

Naast de geweldsmiddelen helpt het volgens de vakbond enorm dat het kabinet de aanpak van F4-vuurwerk en het gebruik hiervan voor criminele doeleinden voortaan ook laat vallen onder de Wet wapens en munitie (Wwm) naast de Wet op economische delicten (WED). Dit zorgt ervoor dat zwaar vuurwerk, in handen van mensen zonder vergunning, kan worden gekwalificeerd als wapen. Dit biedt in bepaalde omstandigheden handhavingsmogelijkheden, zoals preventief fouilleren en hogere straffen, die kunnen oplopen tot 8 jaar gevangenisstraf.

Gehoorschade

Voor ME’er Bas komen nieuwe maatregelen sowieso te laat. Hij komt tijdens de jaarwisseling van 2023 naar 2024 met zijn team in een grote chaos terecht, waarbij zwart geklede relschoppers met bivakmutsen het gemunt hebben op de Mobiele Eenheid. “We werden door 100 á 200 man bekogeld met mortierbommen. De menigte bleef maar doorgaan en doorgaan, het was een verschrikking. Mijn collega’s en ik vreesden echt voor ons leven.”

Bas hield er een hersenschudding, gehoorschade en een trauma aan over. “Op dat moment waren de oordoppen die wij gebruikten niet toereikend voor het oorverdovende geluid. Gelukkig is de politie nu wel bezig met nieuwe gehoorbescherming die beter moet beschermen.” Politievakbond ACP is hier ook tevreden over, maar zou graag zien dat de werkgever aanvullende maatregelen neemt. “We weten dat 10 procent van alle politiemensen hun oren niet laten schuimen om zo op maat gemaakte oordoppen te krijgen. Hier moet de werkgever bovenop zitten en politiemensen keer op keer over informeren.” ME-sectiecommandant Patrick gaat nog verder: “Wat mij betreft moeten alle politiemensen verplicht worden om op maat gemaakte oordoppen aan te laten meten. Alleen zo kunnen we gehoorschade voorkomen.”

Nazorg

Bas kan na EMDR-therapie weer normaal praten over wat hem die nacht is overkomen. Hij is zeer trots op zijn collega’s die zich dag en nacht hebben ingezet om de daders op te sporen. “Dan heb je echt het gevoel deel uit te maken van de zogenoemde blauwe familie.” Wel vindt hij het lastig dat niet alle collega’s lijken te begrijpen wat hij heeft meegemaakt. Zo werd hij voor 2025 ingeroosterd op 1 januari vanaf 7 uur ’s ochtends. “Gelukkig kon ik dit nog terugdraaien, want het lijkt me voor mij en zeker voor mijn gezin nog niet heel handig om dan te gaan werken. Alle verhalen van collega’s zullen zeker weer wat bij mij triggeren en daarbij zijn de kinderen nog altijd bang dat ik niet heelhuids thuiskom.”

Volgens Politievakbond ACP is het stukje nazorg dan ook heel belangrijk. “We zien zelf het aantal zaken met PTSS enorm stijgen. Het zou bijvoorbeeld al helpen wanneer er een bedrijfsarts per eenheid rondom oudejaarsnacht beschikbaar wordt gesteld, zodat politiemensen hier meteen bij terecht kunnen”, aldus Meijerink. De ACP zelf is tijdens de jaarwisseling (en daarna) 24/7 bereikbaar voor politiemensen.