Bron: Nieuwsuur 17 maart 2025
De politie houdt zich al meer dan tien jaar niet aan de wettelijke regels die verplichten om agenten te beschermen, blijkt uit onderzoek van Nieuwsuur. De Arbeidsinspectie tikte de organisatie hierover meerdere keren op de vingers, ook zeer recent nog.
Agenten in de noodhulp, motoragenten en forensisch rechercheurs: agenten lopen allemaal verschillende risico’s tijdens hun werk. Werkgevers zijn wettelijk verplicht om deze risico’s vooraf goed in kaart te brengen en een plan op te stellen om ongelukken, schade en ziekten waar mogelijk te voorkomen.
Na de reorganisatie in 2013, waarbij de politie opging in een landelijke organisatie, is dat bij de politie niet goed opgepakt. In 2022 tikte de Arbeidsinspectie de politie op de vingers omdat de verplichte risicoanalyse en de bijbehorende plannen niet volledig waren. Dat blijkt uit interne documentatie die Nieuwsuur inzag.
Hoewel sindsdien alle risico’s binnen politiegebouwen in kaart zijn gebracht, is dat voor de verschillende politiefuncties op straat nog steeds niet op orde. En dat is zorgelijk, vindt Ramon Meijerink, voorzitter van politievakbond ACP. “Politiemedewerkers moeten erop kunnen vertrouwen dat hun werkgever zich maximaal inzet om ervoor te zorgen dat politiemedewerkers gezond hun werk kunnen doen.”
Het werk van agenten brengt onvoorspelbare situaties met zich mee. Zo kunnen agenten in aanraking komen met vormen van geweld, harde knallen of gevaarlijke stoffen. Deze risico’s zijn nooit helemaal uit te sluiten. Wel is de politie als werkgever verplicht om waar mogelijk risico’s af te dekken. Een belangrijk onderdeel hierin is het opstellen van een Risico-Inventarisatie en Evaluatie (RI&E), dat bijvoorbeeld inzicht moet geven in welke beschermende middelen nodig zijn.
Volgens hoogleraar sociaal recht Barend Barentsen is de wet volstrekt duidelijk op dit punt. “Je moet een actueel, goed doorwrocht document hebben. Als een boekhoudkantoor op de hoek niet alles op orde heeft, dan zijn de gevaren misschien niet zo verschrikkelijk groot, maar dat ligt bij de politie natuurlijk wel anders.”
Daarmee is niet gezegd dat de politie niets aan preventie doet, benadrukt Barentsen. “Het gevaar is dat risico’s onopgemerkt kunnen blijven zonder een grondige RI&E. En jij zal maar net de agent zijn die letsel oploopt dat je vooraf kon zien aankomen.” Willem Bouwens, hoogleraar arbeidsrecht aan de VU, onderstreept dat juist de politie het goede voorbeeld moet geven. “Het gaat hier om een grote overheidsorganisatie die zich niet aan de regels houdt. Dat is kwalijk.”
Ramon Meijerink: “Ri&E’s zouden ervoor moeten zorgen voor preventieve werking voor medewerkers, als dit al jaren niet op orde is, dat geeft dit wel reden tot zorg.”
Gehoorschade door klapband
Dat dit geen theoretisch probleem is, bleek in 2022 na een incident met een waterwerper. Door een klapband liepen agenten gehoorschade op. Uit onderzoek bleek dat dit al de achtste keer was dat zo’n band klapte. De Arbeidsinspectie wees toenmalig korpschef Henk van Essen erop dat er geen geldige RI&E en plan van aanpak waren, waarmee dit probleem eerder inzichtelijk was geworden.
Sinds 2023 is volgens de politie veel werk verricht om dit alsnog op orde te krijgen. Volgens de huidige planning zou de RI&E in 2026 afgerond moeten zijn. Maar uit een recente brief van de Arbeidsinspectie aan de korpsleiding blijkt dat de stukken die inmiddels zijn ingeleverd nog steeds niet aan de eisen voldoen.
Volgens meerdere (oud-)medewerkers die Nieuwsuur sprak, ligt de aandacht binnen de organisatie vooral op het terugdringen van verzuim en het begeleiden van zieke agenten, niet op het voorkomen daarvan. “We weten al jaren dat de gehoorbescherming voor agenten niet voldoet. Nog steeds lopen jaarlijks agenten gehoorschade op. Helaas zijn veel gevallen volstrekt onnodig”, vertelt een medewerker. “Agenten die in hun vrije tijd met vakantie gingen, kregen bij Schiphol drugshonden op hun schoenen af, omdat ze onbeschermd bij drugslabs hadden gestaan”, vertelt een andere medewerker. “Binnen regionale korpsen was wel aandacht voor de veiligheid, maar het landelijk verantwoordelijke team stelde, zacht gezegd, andere prioriteiten.”
Meijerink: “Je bent niet elke dag bezig met RI&E’s en andere veiligheidsvraagstukken. Je bent vooral aan het kijken hoe kan ik de samenleving dienen. Uit eigen ervaring weet ik dat je jezelf dan tekort kan doen, maar tegelijkertijd is dit wel een primaire werkgeversverantwoordelijkheid. Dus politie zorg goed voor je personeel.”
Aandacht voor preventie
Loes Thissen, voorzitter van de Centrale Ondernemingsraad (COR), erkent dat de RI&E’s nog niet volledig op orde zijn, maar benadrukt dat preventie wel veel aandacht krijgt. “Ik herinner me een tijd dat de brandblusser nog als kapstok werd gebruikt, of de nooduitgang als opslag. Er is de laatste jaren veel opgepakt en verbeterd. Er zijn talloze cursussen voor medewerkers. Naast de verplichte inventarisatie gebeurt er veel op dit terrein.”
De Arbeidsinspectie zegt op dit moment niet in te kunnen gaan op vragen over dit onderwerp. Dit omdat het volgens een woordvoerder gaat om een lopend handhavingstraject: “Het is nu aan de politie om hierop actie te ondernemen.”
Lees op de site van Nieuwsuur de reactie van de politie en het ministerie.